Gdy obsadzałam altanę w narożniku działki 5 lat temu, miałam przed oczami bajeczny Biały Ogród w Sissinghurst, w Anglii i ramblery spowijające sklepienie kutej konstrukcji w centralnej części tego założenia. Wymyśliłam sobie więc, że posadzę przy niej 3 białe róże. Zależało mi na tym, żeby przez kilka tygodni dach altany pokrywał się gęstą peleryną z kwiatów o otwartych pylnikach, przy których mogłyby swobodnie urzędować pszczoły i inne bzyki. Wiedziałam, że decydując się na ramblery nie będę mogła liczyć na powtórkę kwiatów późnym latem, ale to nic. Sześć tygodni bajecznych kwiatów miało być widowiskiem, na które chciałam czekać cały rok, a bonusem miał był spektakl, który czeka jesienią z masą pomarańczowych kiści owoców, które dekorują krzew aż do mrozów, a potem są cenną stołówką dla ptaków.
Wybór padł na ramblera Bobbie James, przed którym mnie ostrzegano, że u nas rzadko kiedy osiąga pokaże rozmiary bo zwykle przemarza (nawet w Wielkopolsce), ale że uparte ze mnie stworzenie to chciałam jednak spróbować. Jako drugi posadziłam Lykkefund, również rambler, choć w przeciwieństwo do kolczastego Bobbiego, niemal zupełnie bezkolcowy, ale również lubiany przez pszczoły ze względu na otwarty kwiat i dostępne dla owadów pylniki. Jako trzeci miał być posadzony Paul's Himalayan Musk, który ma lekko różowe kwiaty, ale akurat przez dwa kolejne lata nie był dostępny (obie sadzonki okazały się pomyłkami), więc ostatecznie wybrałam Rambling Rector, kwitnącego w kiściach białych kwiatów. Przy czwartym filarze posadziłam Perennial Blue - postanowiłam, że aby nie było zbyt monotonnie to dosadzę jedną w odcieniu amarantowym. Perennial Blue sporadycznie powtarza kwitnienie jesienią ale baaardzo skromnie, więc niemal niezauważenie. Po 5 latach od posadzenia róże całkowicie zarosły sporą metalową altanę i pokryły dach na tyle szczelnie, że nawet w czasie deszczu mogę się schować w swojej świątyni dumania i na ławeczce kontemplować uroki ogrodu.
 |
|
Z ramblera Paul's Himalayan Musk jednak nie zrezygnowałam - bardzo podoba mi się zestawienie blado różowych pączków i białych kwiatów, które bardzo obficie pokrywają krzew. Z braku lepszej miejscówki posadziłam go przy płocie - w ciągu 2 sezonów ma już ogromne przyrosty i bardzo obficie kwitnie. Poza tym nie przemarzł nawet na centymetr i jest zupełnie zdrowy, więc jeśli ktoś ma miejsce to serdecznie polecam tą odmianę. U mnie w towarzystwie wiciokrzewu Graham Thomas, który początkowo traktowałam testowo, żeby sprawdzić, czy zestaw nie będzie byt mdły, ale ta nietypowa, blada kompozycja pasteli urzekła mnie swoją delikatnością i została na dłużej.
 |
| Paul's Himalayan Musk, G. Paul, 1916 |
Zestaw kolorystyczny i wigor obu gatunków do tego stopnia mnie przekonał, że PHM z wiciokrzewem GT posadziłam na drugiej działce pod lasem. W sumie siedem czy osiem krzewów wzdłuż jednej granicy działki, obsadziłam tym duetem jesienią 2016. Z radością donoszę, że PHM bez uszczerbku przetrwał zimę, przyjął się i puszcza pędy, a GT już nawet kwitł w tym roku :-)
Oczywiście to zbyt wcześnie aby oceniać, jak dadzą sobie radę róże w tych ekstremalnych warunkach i ubogiej glebie, ale w pierwszym roku wyglądają lepiej niż przyzwoicie! Liście zielone, zdrowe, a pędy coraz dłuższe, więc w przyszłym roku powinny już coś pokazać. Będę focić i dokumentować postępy PHM, choć nie liczę na cuda - w ciągu 3 lat raczej nie dorówna koledze, który na tłustej glinie w moim aktualnym ogrodzie wygląda tak:
Mimo niezbyt szczęśliwej miejscówki - za hortensjami bukietowymi, wciśnięty pod płot i zapomniany przez większość sezonu, daje sobie wyśmienicie radę. W pierwszym roku pokrzywy w tym kącie ogrodu były wyższe niż pędy PHM, a teraz..proszę, proszę...wola życia roślin zadziwia mnie za każdym razem, gdy o tym pomyślę..
 |
| Wiciokrzew pomorski Graham Thomas |
Jeśli jestem przy ramblerach, to może opowiem o pozostałych, bo to jedne z tych róż, które zwyczajnie nie zawodzą. Nie wymagają też praktycznie żadnych zabiegów z mojej strony poza pilnowanie by nie zarosły wszystkiego, co rośnie w pobliżu ;-)
W południowo-wschodnim narożniku ogrodu, na tle ciemno zielonej ściany ze świerków serbskich posadziłam ramblera White Flight. Zakochałam się w tej róży podczas pierwszej wizyty w Rosarium Europa, w Sangerhausen. Odwiedzałam rozarium w połowie lipca, gdy większość róż miała już moment świetności za sobą, a duży kuty filar opleciony White Flight przykuwał wzrok z daleka. Nie dość, że kwiatów było wciąż bardzo dużo, to uwagę zwracały piękne, zdrowe liście. Po powrocie szukałam tej odmiany w polskich szkółkach, ale po bezskutecznych próbach zamówiłam egzemplarz w niemieckiej szkółce. Późną jesienią, pod koniec listopada posadziłam krzew z nagim korzeniem i po 3 latach uzyskałam efekt, który tak mnie oczarował w Sangerhausen. Jako podporę zaprojektowałam okrągły trejaż w formie walca, który jest wysoki i stabilny, a róża oplata go do samej góry.
 |
| White Flight, Koster, 1923r. |
Kwiaty są skupione w kiściach, pełne (do 40 płatków) i bardzo trwałe. Róża kwitnie ok. 6 tygodni, jest odporna na deszcze i dobrze znosi półcienistą wystawę. W ubiegłym roku zakątek wzbogacił się o ławeczkę z piaskowca i oświetlenie solarne dzięki czemu mogę tą różę podziwiać nawet wieczorami w świetle reflektorów. Odmiana zasługuje na godną oprawę i te wszystkie zachwyty, bo naprawdę wyróżnia się w na tle pozostałych.
 |
| White Flight w towarzystwie powojnika Blue Angel |
Róża White Flight przypomina mi inną cenną odmianę ramblera, którą mam w swoim ogrodzie - Rosa Filipes Kiftsgate. Kwiaty są nieco inaczej zbudowane, bardziej otwarte, pęciopłatkowe z żółtymi pylnikami. Delikatnie pachnie, a pędy ma niemal bezkolcowe, co jest dużym atutem, bo większość ramblerów jest mocno kolczasta (Bobbie James, wrrr.....). Kiftsgate w optymalnym warunkach dorasta do 15 metrów, więc to prawdziwy olbrzym wśród róż. Rosa Filipes pochodzi z Chin, ale nazwę zawdzięcza egzemplarzowi, który od wielu lat rośnie w posiadłości Kiftsgate Court, w Anglii gdzie wspina się po drzewach z nieprawdopodobnym wigorem. U nas zapewne takich rozmiarów nie osiągnie, ale postanowiłam się układać jej pędy horyzontalnie wzdłuż płotu i po kilku latach prezentuje się całkiem okazale.
 |
| Kiftsgate, E.Murell 1954 |
Na dwa posadzone egzemplarze, jeden okazał się być pomyłką. Zwykle takie "niespodzianki" nie wzbudzają mojego entuzjazmu, bo zamysł był inny, koncepcję kolorystyczną frontu diabli wzięli etc, etc, ale tym razem trafiła mi się prawdziwa perełka! Dzięki pomocy Ewy z Rozarium, zidentyfikowałyśmy omyłkowo przesłaną różę, jako ramblera Maria Lisa. Szczęśliwie, miałam materiał porównawczy, ponieważ podczas wizyty w Rosarium Europa miałam okazję podziwiać przepiękny okaz tej odmiany. Posadzony jako soliter na trawniku wyglądał jak imponująca fontanna karmazynowych kwiatów. Z racji tego, że to też rambler, który z powodzeniem mógł obrastać ogrodzenie, został na swoim miejscu i co roku zachwyca nawet zupełnie obojętnych na ogrody przechodniów.
 |
| Maria Lisa, B. Alfons, 1925 |
 |
| Maria Lisa w duecie z First lady, Tantau, 2005 |
Jedynym zabiegiem pielęgnacyjnym, jaki wykonuję co roku przy tej róży to wycinanie wiosną zaschniętych pędów i upinanie najdłuższych do ogrodzenia. Obcinam też resztki owocostanów, które od jesieni gęsto zdobią ten krzew. Kosy są wniebowzięte :-D
 |
| Ze względu na otwarte pylniki, róża jest chętnie odwiedzana przez pszczoły |
Pry płocie dosadziłam też kilka powojników viticella przesadzonych z innej części ogrodu, których nie miałam gdzie wcisnąć. Z trudem, ale radzą sobie i tworzą zgrany kolorystycznie zestaw z Marią Lisą. To kolejny argument przemawiający za posadzeniem tej odmiany, niemal w każdym towarzystwie będzie jej dobrze, a przy tym jest całkowicie bezobsługowa. Jedyne co powinniśmy jej zapewnić, to przestrzeń - aby mogła w pełni uwydatnić swoje wdzięki.
 |
| Mogłabym ją fotografować bez końca - gdy zakwita bije na głowę nawet łuki z New Dawn (widoczne w tle). |
Jeśli zatem macie tylko miejsce na nieco większe róże pnące, z całego serca polecam sadzenie ramblerów - nie dość, że zachwycą Was kwitnieniem, to jeszcze bez wątpienia będą mniej kłopotliwe niż klasyczne róże wymagające niemal nieustannej troski. W taki sezon jak tegoroczny, gdy frustracja chorobami grzybowymi i szkodnikami mocno wystawia na próbę różaną miłość warto mieć w swoim ogrodzie odmianę, którą można zwyczajnie....podziwiać.
Jeśli mowa o sadzeniu róż - nie wiem czy po tak niewdzięcznym dla róż lecie z entuzjazmem weźmiecie się za sadzenie kolejnych, ale jeśli planujecie różane nabytki polecam wstrzymać się z sadzeniem, przynajmniej do listopada. Wiem, że fajnie byłoby mieć temat z głowy, gdy jest jeszcze ciepło i przyjemnie niż grzebać zdrętwiałymi rękami w mokrej ziemii jesienią, ale naprawdę nie warto. Róże są jeszcze w trakcie mocno rozpędzonej wegetacji i posadzone teraz mają znacznie mniejsze szanse na przyjęcie. Co więcej, najlepsze oferty na zakupy różane znajdziecie jesienią - warto zamawiać też ze sprawdzonych źródeł, nawet jeśli oznacza to o kilka złotych droższą sadzonkę. Z moich doświadczeń wynika, że róża w pierwszym gatunku z kilkoma silnymi pędami i mocnym systemem korzeniowym po 2-3 latach osiąga już rozmiary, jakich nędzne chucherko z cienkimi korzonkami nie osiągnie nawet po 5 latach. Kupując więc dobre sadzonki, zyskujecie na czasie, a róża będzie Was cieszyć znacznie dłużej, bo mocny krzew jest też bardziej odporny i zdrowszy. Udanego sadzenia!
